3.กระบวนการทางปัญญา โดย ประเวศ วะสี
ประเวศ วะสี (2542)
นักคิดคนสำคัญของประเทศไทย
ผู้มีบทบาทอย่างมากในการกระตุ้นให้เกิดการปฏิรูปการศึกษาขึ้น
ท่านได้เสนอกระบวนการทางปัญญา ซึ่งควรฝึกฝนให้แก่ผู้เรียน ประกอบด้วยขั้นตอน 10 ขั้นดังนี้
1.ฝึกสังเกตให้ผู้เรียนมีโอกาสสังเกตสิ่งต่างๆ
ให้มาก ให้รู้จักสังเกตสิ่งแวดล้อมรอบตัว
2.ฝึกบันทึก
ให้ผู้เรียนสังเกตสิ่งต่างๆ และจดบันทึกรายละเอียดที่สังเกตเห็น
3.ฝึกการนำเสนอต่อที่ประชุม
เมื่อผู้เรียนได้ไปสังเกตหรือทำอะไร
หรือเรียนรู้อะไรมาให้ฝึกนำเสนอเรื่องนั้นต่อที่ประชุม
4.ฝึกการฟัง การฟังผู้อื่นช่วยให้ได้ความรู้มาก
ผู้เรียนจึงควรได้รับการฝึกให้เป็นผู้ฟังที่ดี
5.ฝึกปุจฉา
- วสัชนา ให้ผู้เรียนฝึกการถาม - การตอบ
ซึ่งจะช่วยให้ผู้เรียนเกิดความแจ่มแจ้งในเรื่องที่ศึกษา รวมทั้งได้ฝึกการใช้เหตุผล
การวิเคราะห์และการสังเคราะห์
6.ฝึกตั้งสมมติฐานและตั้งคำถาม
ให้ผู้เรียนฝึกคิดและตั้งคำถาม
เพราะคำถามเป็นเครื่องมือสำคัญในการได้มาซึ่งความรู้
ต่อไปจึงให้ผู้เรียนฝึกตั้งสมมติฐานและหาคำตอบ
7.ฝึกการค้นหาคำตอบ
เมื่อมีคำถามและสมมติฐานแล้ว ควรให้ผู้เรียนฝึกค้นคว้าคำตอบจากแหล่งต่างๆ เช่น
หนังสือ ตำรา อินเทอร์เน็ต หรือไปสอบถามจากผู้รู้ เป็นต้น
8.ฝึกการวิจัย
การวิจัยเป็นกระบวนการหาคำตอบที่จะช่วยให้ผู้เรียนค้นพบความรู้ใหม่
9.ฝึกเชื่อมโยงบูรณาการ
บูรณาการให้เห็นความเป็นทั้งหมด และเห็นตัวเองเมื่อผู้เรียนได้เรียนรู้อะไรมาแล้ว
ควรให้ผู้เรียนได้เชื่อมโยงให้เห็นความเป็นทั้งหมด
และเกิดการรู้ตัวเองตามความจริงว่าสัมพันธ์กับความเป็นทั้งหมดอย่างไร
อันจะทำให้เกิดมิติทางจริยธรรมขึ้น
ช่วยให้ผู้เรียนได้เรียนรู้การอยู่ร่วมกันอย่างสันติ
10.ฝึกการเขียนเรียบเรียงทางวิชาการ
หลังจากที่ได้เรียนรู้เรื่องใดแล้วควรให้ผู้เรียนฝึกเรียบเรียงความรู้ที่ได้
การเรียบเรียงจะช่วยให้ความคิดประณีตขึ้น
ทำให้ต้องค้นคว้าหาหลักฐานที่มาของความรู้ให้ถี่ถ้วนแม่นยำขึ้น
การเรียบเรียงทางวิชาการเป็นวิธีการสำคัญในการพัฒนาปัญญาของตน
และเป็นประโยชน์ในการเรียนรู้ของผู้อื่นในวงกว้างออกไป
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น